بررسی آثار یخچالی کواترنری زنجان رود
نویسندگان
چکیده
نواحی کوهستانی شمال غرب ایران که ارتفاع بیش از 2500 و عرض جغرافیایی بالاتر از 36 درجه شمالی دارند، شرایط مساعدی برای گسترش یخچال های کواترنری داشتهاند؛ بخصوص اینکه در شرایط کنونی هم در اغلب موارد جزء سردترین مناطق کشور شناخته می شوند. در ارتباط با یخچال کوهستانهای با بیش از 3000 متر ارتفاع این منطقه، مثل؛ سبلان و سهند، مطالب زیادی نگاشته شده، ولی در مورد یخچال هایی مثل؛ ارتفاعات زنجان، که بلندترین قله-هایش کمتر از 3000 متر ارتفاع دارد، سخن کمتری به میان آمده است. غلبه دشت های نسبتاً هموار و وسعت کم مناطق مرتفع بالاتر از ارتفاع برف مرز دائمی کواترنری این گونه مناطق، به فرایند یخچالی، شرایط فرم سازی کمتری داده است. با این وجود، پراکندگی مورنهای سرگردان و درههای u شکل در شمال و جنوب زنجان رود، همراه با پایین بودن متوسط دمای سالانه کنونی این مناطق (ایستگاه زنجان 4/11 درجه سانتی گراد) حاکی از تسلط فرایند یخچالی کواترنری است. به همین منظور ابتدا با شناسایی آثار سیرکی منعکس شده در نقشه-های توپوگرافی 50000/1 منطقه، مبادرت به برآورد ارتفاع برف مرز دائمی کواترنری به روش رایت گردید. سپس با جمع آوری و اصلاح داده های آماری ایستگاه های اقلیمی منطقه، خطوط همدمای کنونی و گذشته ترسیم گردید. بر اساس خط همدمای پنج درجه سانتی گراد گذشته، ارتفاع خط تعادل آب و یخ گذشته برآورد گردید(603 متر). کمترین ارتفاع حوضه در نقطه خروجی در حدود 1103 متر است، که بیان کننده خارج شدن یخچال های کواترنری از حوضه زنجان رود و وارد شدن به قزل اوزن است، در صورتی که شواهد ژئومورفولوژیکی منعکس کننده چنین وضعیتی نیست. به همین منظور در یک مطالعه قدم به قدم میدانی به بررسی شواهد ژئومورفیک ناشی از یخچال های کواترنری منطقه مبادرت گردید. نتایج حاکی از آن است که خط تعادل آب و یخ در ارتفاعی بالاتر از ارتفاع خط همدمای پنج درجه و منطبق با خط همدمای 16/2 درجه سانتی گرادی گذشته در ارتفاع 1550 متری بوده است.
منابع مشابه
بررسی آثار برف مرز دائمی یخچال‌های کواترنری توده کوهستانی قروه
فرم زمین نتیجه نهایی ساختمان اولیه زمین و فرایندهای اثرگذار در طی زمان است. برای بررسی اثر ساختمان اولیه بر پالئوهیدروژئومورفولوژی، نواحی کوهستانی قروه انتخاب گردید که دلیل آن تسلط فرایند یخچال کواترنری با توجه به عرض جغرافیایی بالا و ارتفاع بیش از 3000 متری قله‌های منطقه می‌باشد. بر اساس روابط موجود، بازه زمانی روزهایی که احتمال وقوع یخبندان در طول سال، بیش از 170 روز است برآورد گردید؛ این مسئ...
متن کاملبررسی شواهد ژئومورفولوژیکی یخچالی کواترنری در ارتفاعات شمال شرق ایران (مطالعه موردی: رشته کوه بینالود )
پژوهش حاضر تلاش دارد تا با بررسی شواهد ژئومورفولوژیکی یخچال های کواترنر در ارتفاعات بینالود، تعداد و محدوده پراکندگی سیرکهای یخچالی و همچنین برفمرز آخرین دوره یخچالی را در ارتفاعات بینالود تعیین کند. بدین منظور با استفاده از تفسیر نقشههای توپوگرافی مقیاس 1:50000 و تصاویر ماهوارهای و عکسهای هوایی 1:20000 منطقه، موقعیت شواهد یخچالی ازجمله سیرک ها بررسی و در مرحله بعد با انجام بازدید میدانی م...
متن کاملبررسی فضایی پادگانههای حوضۀ قزل‌اوزن در ارتباط با تکتونیک و تغییرات آب‌وهوایی
پادگانههای رودخانهای توسط ژئومورفولوژیست‌ها به عنوان یکی از لندفرم‌های محیط‌های آبرفتی و میراثی از چینه‌شناسی، به‌منظور درک شرایط تکتونیکی و آب‌وهوایی به طور گسترده مورد بررسی قرار می‌گیرد. رودخانۀ قزل‌اوزن به‌‌عنوان یکی از طویل ترین سیستمهای رودخانهای کشور به شرایط اقلیمی، لیتولوژیکی و تکتونیکی به خوبی پاسخ داده است. برای بررسی تأثیر آبوهوا بر پادگانههای این رودخانه، با استفاده از نق...
متن کاملسنگ چینه‌نگاری نهشته‌های آواری کواترنری شمال باختری زنجان
هفده برش از نهشته های کواترنری شمال باختری زنجان برای مطالعات سنگ چینه نگاری و دیرینه شناسی مورد پیمایش قرار گرفتند. هدف از این مطالعات، شناسایی و تفکیک لایه های رسوبی در قالب واحدهای سنگ چینه ای، بررسی تغییرات پارامترهای محیط های رسوبی و در نهایت ارائه یک مدل رسوبی برای محیط رسوبی توالی مورد مطالعه است. بدین منظور شانزده برش در حاشیه آزادراه زنجان-تبریز از محل عوارضی تا کیلومتر 40 و یک برش...
متن کاملردیابی آثار یخچالی کواترنر در حوضه آبی رودخانه بوانات
با توجه به اینکه تحولات اقلیم بخصوص تحولات اقلیمی دوران چهارم همواره چهره زمین را دستخوش تغییر کرده است شناسایی و ردیابی آثار این تحولات مقوله‌ای مهم برای ژئومورفولوژیست‌ها محسوب می‌شود. یکی از مهمترین شواهد تغییرات وتحولات اقلیمی دوران چهارم وجود آثار یخچال‌های طبیعی باقی مانده از این دوره می‌باشد. در این مقاله به شناسایی و ردیابی آثار یخچالی در حوضه آبریز رودخانه بوانات پرداخته شده و...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
پژوهش های ژئومورفولوژی کمیجلد ۳، شماره ۲، صفحات ۱۶-۳۰
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023